Χλωρίδα

Το ρέμα της Πικροδάφνης παρουσιάζει  ποικίλη χλωρίδα, από πόες μέχρι θάμνους και δέντρα. Ας δούμε τα είδη που αναπτύσσονται. Με το θέμα ασχολήθηκαν οι μαθητές της Ε2 τάξης και του Τμήματος Ένταξης. Η καταγραφή παρουσιάζεται κατά ύψος.

   

Δημιουργία βίντεο: Μαριάννα Π./Ε2  

Πόες

ΑΝΕΜΩΝΗ

Η Ανεμώνη ή Ανεμώνα είναι ένα κονδυλώδες φυτό, πολύ γνωστό στην Ελλάδα. Η λέξη ανεμώνη προέρχεται από τη λέξη "άνεμος" και σημαίνει το άνθος του ανέμου. Ανήκει στους βολβούς φθινοπωρινής φύτευσης και φυτεύεται από Σεπτέμβριο μέχρι Νοέμβριο, ενώ ανθίζει από τον Μάρτιο έως τον Μάιο. Υπάρχουν περίπου 150 είδη ανεμώνης. Η ελληνική ανεμώνη είναι χαμηλή και φτάνει σε ύψος τα 15 εκατοστά με μέγεθος άνθους τα 5 εκατοστά. Οι Ανεμώνες έχουν χρώματα όπως μωβ, λιλά, άσπρο, κόκκινο και φούξια. Υπάρχουν ανεμώνες με μονό άνθος και με διπλό άνθος. Η ανεμώνη για να αναπτυχθεί θέλει ελαφρά εδάφη, καθώς και μέρη με πολύ φως. Η ανεμώνη είναι ένα ανθεκτικό φυτό. Σύμφωνα με τον ερωτικό μύθο του Άδωνη και της Αφροδίτης έχει φαρμακευτικές ιδιότητες. Μπορεί να βοηθήσει στην θεραπεία πόνων και δεν είναι λίγες οι φορές που έχει χρησιμοποιηθεί και ως αφέψημα.

Μαρίτα Κ. 

ΜΟΛΟΧΑ

Η μολόχα είναι γνωστή από το 700 π.Χ ως τροφή και ως φαρμακευτικό φυτό.

Η επίσημη ελληνική ονομασία του βοτάνου είναι «μαλάχη» ενώ η επιστημονική ονομασία είναι η λατινική Malva silvestris .

Είναι ιθαγενές φυτό της Ευρώπης και της Ασίας. Βρώσιμη μολόχα είναι η αγριομολόχα και μάλιστα από την αρχαιότητα οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι έτρωγαν τους βλαστούς ως σαλάτα Η μολόχα είχε τη γνωστή ιδιότητα ότι σταματούσε την πείνα αλλά ήταν και από τα κύρια αναλγητικά βότανα του αρχαίου κόσμου. Επίσης η χρήση της ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής σε διάφορες τελετές και μυήσεις.

Οι θεραπευτικές κι ευεργετικές της ιδιότητες είναι πολλές και η χρήση της ποικίλλει. Η μολόχα έχει αντιφλεγμονώδη, αποχρεμπτική και επουλωτική δράση και δρα αποτελεσματικά ενάντια στα κρυολογήματα και το άσθμα. Επίσης, είναι φάρμακο για δερματικές παθήσεις, τσιμπήματα εντόμων και εγκαύματα. Είναι ευεργετική για τα νεφρά , ενώ το αφέψημα μολόχας θεραπεύει πονοκεφάλους, αϋπνία και δυσκοιλιότητα.

Μιχάλης Κ. Ε2

ΞΙΝΗΘΡΑ

Η ξινήθρα είναι ένα ξενικό φυτό εισβολέας, μεταφέρθηκε από την Αφρική και έχει εγκατασταθεί εδώ και χρόνια στις περιοχές μας. Το παρατηρούμε στα χωράφια, σε κήπους, παρτέρια κ.α. να πλημμυρίζει με χρώμα την περιοχή αλλά αυτό ακριβώς είναι το “επικίνδυνο”.

Αναπτύσσει ανταγωνιστικούς μηχανισμούς. Το ριζικό του σύστημα απελευθερώνει φυτοτοξικές ουσίες οι οποίες δεν επιτρέπουν σε σπόρους άλλων ειδών να φυτρώσουν. Το αποτέλεσμα είναι να περιορίζεται η γηγενής βλάστηση και η βιοποικιλότητα της περιοχής. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους και μικρούς βολβούς.

Δεν προκαλεί όμως μόνο προβλήματα μιαs και η δράση της στα αμπέλια είναι ευεργετικότατη.

Στέφανος Σ. Ε2

ΡΕΖΕΝΤΑ

Το γένος Mignonette (Reseda) είναι ένα γένος με ποώδη αρωματικά φυτά, ενδημικά στην περιοχή της Μεσογείου. Στα είδη του περιλαμβάνονται μονοετή, διετή και πολυετή φυτά, που φθάνουν σε ύψος από 40 μέχρι 130 εκατοστά. Τα φύλλα σχηματίζουν ένα βασικό ρόδακα στο επίπεδο του εδάφους και ανεβαίνουν μέχρι το στέλεχος τοποθετημένα σε ελικοειδή μορφή. Μπορούν να είναι ολόκληρα, οδοντωτά ή πτεροειδή (σαν ψαροκόκαλο) και το μήκος τους κυμαίνεται από 1 μέχρι 15 εκατοστά. Τα άνθη σχηματίζουν μια λεπτή, ντελικάτη ανθοταξία, σαν στάχυ. Η διάμετρος κάθε άνθους δεν ξεπερνά τα 4 με 6 χιλιοστά, διαθέτει τέσσερα με έξι πέταλα και το χρώμα τους μπορεί να είναι άσπρο, κίτρινο, πορτοκαλί ή πράσινο. Ο καρπός είναι μια μικρή, ξερή κάψουλα και περιέχει αρκετούς σπόρους.Τα άνθη του φυτού Mignonette είναι εξαιρετικά αρωματικά.

Κωνσταντίνα Χ. Ε2

ΧΑΜΟΜΗΛΙ 

Ένα από τα φυτά που ευδοκιμούν στο ρέμα της Πικροδάφνης την Άνοιξη είναι και το Χαμομήλι, (Marticaria Chamemilla). Πήρε το όνομα του από το άρωμά του (μήλο του εδάφους). Είναι μονοετής πόα της οικογένειας των Συνθέτων ή Κομποζίτων (δικοτυλήδονα), η επιστημονική ονομασία του είναι Chamomilla. Η πιο γνωστή ποικιλία του που φυτρώνει στη χώρα μας, είναι η Chamomilla recutita.

Έχει λεπτά φύλλα, σε διπλή σειρά που μοιάζουν με φτερά, σε μακριά τμήματα. Το ύψος του φτάνει από 0,05 έως 0,60 εκατοστά. Αποτελείται από όρθιο και λείο βλαστό με πολλά κλωνάρια Ανθίζει τον Απρίλιο και διαρκεί μέχρι και τον Ιούνιο. Από το φυτό μαζεύουν μόνο τ’ άνθη, όταν ανοίξουν καλά και πριν αρχίσουν να πέφτουν τα πέταλά τους. Το χαμομήλι βοηθά εναντίον διαφόρων παθήσεων. Έχει ηρεμιστικές, τονωτικές, αντισηπτικές και εντομοκτόνες ιδιότητες. Λέγεται και «γιατρός των φυτών», γιατί το ριζικό του σύστημα βοηθάει όλα τ’ ασθενικά φυτά που φυτρώνουν γύρω του.

Μαριάννα Π. Ε2

Θάμνοι

ΚΑΛΑΜΙ

Το κοινό καλάμι (Φραγμίτης ο νότιος, Phragmites australis)

Το καλάμι είναι πολυετές φυτό που μοιάζει με μπαμπού.

Οι βλαστοί του είναι όρθιοι, με πολλά φύλλα, ξυλώδεις που φτάνουν σε ύψος και τα 8 μέτρα και αναπτύσσονται με πολλά υπόγεια ριζώματα. Τα φύλλα του φτάνουν σε μήκος τα 60-70 εκατοστά. Τα καλάμια βρίσκονται σε τέλματα, έλη σε όχθες λιμνών, ποταμών, ρυακιών, χειμάρρων και σε ήρεμα νερά.

Mπορεί να καλλιεργηθεί για να προστατεύσει τη γη από τη διάβρωση, για τη δημιουργία διαφόρων ανεμοφρακτών, προστασία διαφόρων καλλιεργειών, σαν καλλωπιστικό, για τη δημιουργία στεγάστρων και πρόχειρων καταλυμάτων (καλύβες). Οι βλαστοί του χρησιμοποιούνται για τη κατασκευή ξύλινων πνευστών οργάνων και καλαμιών ψαρέματος.

Από τα φύλλα του κατασκευάζονται διάφορες ψάθες.

Έλυα Ξ. Ε2

ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗ

Η πικροδάφνη ή ροδοδάφνη (επιστημονική ονομασία Nerium oleander, Νήριον το ολέανδρον συνών. Νήριον η ροδοδάφνη) ανήκει στο γένος Νήριον (Nerium)Η ροδοδάφνη είναι ένας αειθαλής θάμνος της οικογένειας των αποκυνίδων που μπορεί να φτάσει σε ύψος 5 μέτρων, με τοξικά μέρη. Μεγαλώνει σε μέρη που βλέπει ο ήλιος με υγρό υπόστρωμα, όπως οι όχθες ποταμών σε χαμηλό υψόμετρο. Αντέχει επίσης τα ελαφρώς υφάλμυρα εδάφη. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με μοσχεύματα. Έχει λογχοειδή, δερματώδη φύλλα και μονά ροζ-κόκκινα άνθη. Υπάρχουν και ποικιλίες με άσπρα, κίτρινα, μωβ και διπλά άνθη, οι οποίες καλλιεργούνται. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής, όπως και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Η τοξικότητα της πικροδάφνης οφείλεται στην τοξική ουσία νηριίνη, και υπάρχει για να προστατεύσει το φυτό από τις επιθέσεις ζώων.

Μάριος Κ. Ε2

ΡΕΤΣΙΝΟΛΑΔΙΑ

Ricinus communis Ρίκινος ο κοινός Ρετσινολαδιά

Το Ricinus communis ή ρετσινολαδιά είναι πολυετής θάμνος που μπορεί να φτάσει 4-5 μ.. Ανήκει στην οικογένεια Euphorbiaceae και κατάγεται από την τροπική ζώνη της Αφρικής. Καλλιεργείται για τους ελαιώδους σπόρους του και το λάδι. Έχει φύλλα μεγάλα λοβωτά κοκκινοπράσινα, άνθη μικρά κιτρινοπράσινα και ο καρπός είναι ακανθώδης. Από τους καρπούς παράγεται το καστορέλαιο ή ρετσινόλαδο που χρησιμοποιείται στη ιατρική, στη φαρμακευτική και στη σαπωνοποιία.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Ο φλοιός των σπόρων περιέχει ρικίνη, ένα δηλητήριο που εντοπίζεται επίσης, σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις, σε όλο το φυτό για το οποίο δεν υπάρχει γνωστό αντίδοτο και πιστεύεται ότι είναι από τις πιο τοξικές ουσίες που υπάρχουν στη φύση. Η ρικίνη μένει στον πολτό μετά την εξαγωγή του ελαίου από τον καρπό και έτσι το έλαιο είναι ακίνδυνο! Σύμφωνα με το βιβλίο Γκίνες του 2007, είναι το πιο τοξικό φυτό στο κόσμο.

ΠΗΓΕΣ:
.novagreen.gr

e-geoponia.gr

Ίριδα Δ. Ε2

ΣΧΙΝΟΣ

Ο σχίνος είναι ένα φυτό που ζει στο ρέμα της Πικροδάφνης στην Περιοχή του Αγίου Δημητρίου του νομού Αττικής. Η επιστημονική του ορολογία είναι Pistacia lentiscus. Είναι ένας αειθαλής και φυλλοβόλος θάμνος ύψους από 1 έως 4 μέτρα. Ανήκει στην οικογένεια των Ανακαρδιίδων. Ακόμη, έχει τα κλαδιά του απλωμένα και ο κορμός του έχει ανοιχτό ή σκούρο σταχτί χρώμα ανάλογα με την ηλικία του. Ανθίζει κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Οι καρποί του είναι μικροί πράσινοι και στη συνέχεια γίνονται κόκκινοι. Επιπλέον, έχει μεγάλη αντοχή στην ξηρασία, στην κακή ποιότητα χώματος, στην αλατότητα και στο ψύχος. Τέλος, οι καρποί του χρησιμοποιούνται για τον αρωματισμό τροφίμων. 

            Photo by https://kentromeletisarxaiasthourias           

                Νεφέλη, Γιώργος, Γωγώ και Στέλιος (Στ1 & Στ2) 

Δέντρα 

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ

Η Αμυγδαλιά είναι είδος φυτών της οικογένειας των Ροδιδών.Το κοινότερο είδος είναι η Προύμνη (Prunus dulcis) που φυτρώνει σε όλες σχεδόν τις θερμές και ξηρές περιοχές της Παραμεσογειακής ζώνης.Είναι δένδρο φυλλοβόλο με ύψος από 4 ως 12 μέτρα, κορμό διαμέτρου μέχρι 30 εκατοστά και φύλλα ελλειψοειδή, λογχοειδή και οδοντωτά.Εχει αντοχή στην ξηρασία,κάνει σχεδόν σε όλα τα είδη εδαφών,σε πετρώδη και με μεγάλη κλίση εδάφη.Οι ιδανικότερες κλιματολογικές συνθήκες για την καλλιέργεια της είναι οι μεσογειακές με σύντομο φθινόπωρο, βροχερό και ψυχρό χειμώνα χωρίς ιδιαίτερα χαμηλές θερομοκρασίες, άνοιξη που διαδέχεται άμεσα το χειμώνα, χωρίς παγετούς από την στιγμή που θα φουσκώσουν τα μάτια, ζεστό και άνυδρο καλοκαίρι και φθινόπωρο χωρίς βροχές.Τα λουλούδια της είναι λευκά ή ροζ,Χάρη στην πρωιμότητα της άνθησης, την πυκνότητα των λουλουδιών επάνω στα κλαδιά.Θεωρείται ως ένα αξιόλογο καλλωπιστικό δένδρο.Η επικονίαση της που βασίζεται στα έντομα και ιδιαίτερα στις μέλισσες. Στο ρέμα της Πικροδάφνης, εντοπίζεται στις όχθες.

Γεωργία Τ. Ε2.

ΛΕΥΚΗ ΑΡΓΥΡΟΦΥΛΛΗ

Λεύκη η λευκή ή λεύκα η αργυρόφυλλη είναι ένα από τα πιο δημοφιλή φυτά στην Ελλάδα λόγω του ωραίου φυλλώματός της και της παχιάς σκιάς που αυτό προσφέρει. Είναι φυλλοβόλο δέντρο, με κορμό μεγάλο και φλοιό γκριζωπό. Φέρει λοβωτά φύλλα με γυαλιστερή ανοιχτοπράσινη την επάνω επιφάνεια και λευκή χνοώδη την κάτω. Τα θηλυκά φυτά, όταν ανθίζουν τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, παράγουν λευκούς σπόρους που μοιάζουν με βαμβάκι. Φθάνει τα 20 μ. ύψος και 12 μ. διάμετρο. Οι λεύκες αναπτύσσονται σε ηλιόλουστα εδάφη με μεγάλη υγρασία. Χρησιμοποιούνται ευρέως ως καλλωπιστικό δέντρο, καθώς έχουν το πλεονέκτημα ότι αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και αποκτούν μεγάλο μέγεθος και για τη κόμη τους. Η αρχαία ελληνική ονομασία του δέντρου ήταν ἀχερωΐς ή Αίγειρος. Ένας μύθος αναφέρει ότι η Λεύκη ήταν κόρη του Ωκεανού. Ο Άδης την άρπαξε στο βασίλειό του και όταν πέθανε την μεταμόρφωσε σε δέντρο, την αργυρόφυλλη λεύκα.

Παναγιώτης Μ. Ε2

ΙΤΙΑ ΚΛΑΙΟΥΣΑ

Η Ιτιά ανήκει στην τάξη Σαλικώδη και στην οικογένεια Σαλικίδες και περιλαμβάνει 330 περίπου είδη δέντρων και θάμνων των εύκρατων κυρίως αλλά και ψυχρών περιοχών της γης.Τα δέντρα βρίσκονται κυρίως κοντά σε ποτάμια, χείμαρρους ή ρυάκια, ενώ τα μικρά δέντρα και οι θάμνοι σε βουνά , βραχώδη εδάφη και ορισμένα είδη σε αρκτικές περιοχές. Όλα τα είδη έχουν στενά φύλλα που εναλλάσσονται ,τα λουλούδια τους είναι σε ταξιανθίες και τα σπόρια τους έχουν μακριές μεταξωτές τρίχες. Ο φλοιός της Ιτιάς χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία, ενώ από το φλοιό ορισμένων ειδών βγαίνει μία ουσία που ονομάζεται γλυκοζίτης σαλικίνη και χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική.

Θοδωρής Μ. Ε2

ΟΣΤΡΙΑ 

Η Όστρια είναι όμορφο φυλλοβόλο δέντρο, που φθάνει τα 15 μ. ύψος και 15 μ. διάμετρο, με τραχύ λεπιδωτό φλοιό. Τα φύλλα του είναι λεπτά ημιδιαφανή με τριχωτό μίσχο και με διπλούς οδόντες. Ανθίζει τον Μάιο με Ιούνιο. Οι καρποί μοιάζουν με κουκουνάρια. Αποτελούνται από λέπια, το κάθε ένα από τα οποία φέρει ένα μικρό πεπλατυσμένο κάρυο. Ωριμάζει τον Ιούνιο με Ιούλιο. Είναι φωτόφυτο, αντέχει σε μερική σκίαση αλλά όχι στην ξηρασία. Συναντάται σε φυλλοβόλα δάση και θαμνώνες, ανοιχτά δάση πεύκης, πολύ συχνά σε ξηρούς και πετρώδεις ασβεστολιθικούς λόφους από 0 έως 1.700 μ. Τα φυτά είναι ανθεκτικά μέχρι τους –20 °C. Προτιμά τα ξηρά ή νωπά εδάφη, χαλαρά, μέτρια ή βαριά, ωστόσο καλά αποστραγγιζόμενα. Αναπτύσσεται σε όξινα, ουδέτερα έως και πολύ αλκαλικά εδάφη. Παρουσιάζει άριστη ανάπτυξη σε ασβεστόλιθο. Επίσης το ξύλο της είναι σκληρό και βαρύ οπότε το χρησιμοποιούν για φράκτες και για την κατασκευή μικροαντικειμένων.

Μελίνα Π. Ε2

ΠΛΑΤΑΝΟΣ

Ο πλάτανος είναι ενα φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει τα 50μ. Το συναντάμε συνήθως στις όχθες των ποταμών και σε υγρότοπους.Παρόλα αυτά μπορεί να αντέξει και σε ξηρασία.Καθως τα άνθη οριμάζουν μετατρέπονται σε σφερικούς καρπούς.Τα αρσενικά άνθη ειναι ξεχωριστά από τα θηλυκά.Ο πλάτανος επικονιάζεται με τον άνεμο.Υπάρχουν πολλα είδη πλάτανων,στο ρέμα της Πικροδάφνης όμως συναντάμε το Platanus Orientalis δηλαδή τον ανατολικό πλάτανο τον οποίο συναντάμε στην νοτιοανατολική Ευρώπη και νοτιοδυτική Ασία.Στην Ελλάδα,ο πλάτανος είναι συνδεδεμένος με πολλες παραδόσεις και πολλά μακρόβια πλατάνια έχουν μείνει ονομαστά στα πέρατα του χρόνου π.χ. Ο πλάτανος του Υποκράτη στην Κω ή ο πλάτανος δίπλα στο ιστορικό γεφύρι της Άρτας. 

Κώστας Μ. Ε2

ΑΛΜΥΡΙΚΙ

Το Αλμυρίκι είναι ένα δέντρο που μπορούμε να το δούμε στο ρέμα της Πικροδάφνης. Στη λατινική γλώσσα λέγεται Ταμάριξ, γιατί κατάγεται από τον ποταμό Ταμαρίς. Ακόμη, ανήκει στην οικογένεια των Ταμαριδοειδών. Τα κλαδιά του είναι λεπτά και τα άνθη του είναι μικρά και έχουν χρώμα ρόδινο ή λευκορόδινο. Επίσης, αντέχει στην ξηρασία και στην αλατότητα του εδάφους. Τέλος, χρησιμοποιείται για τη δημιουργία ανεμοφρακτών.  

https://www.geoponiko-kentro.gr/product/almyriki-armyriki/

Μάριος Β., Μάριος Δ., Άγγελος & Δήμητρα (Β1 & Β2)

ΦΡΑΞΟΣ

Ο Φράξος είναι ένα φυτό που ζει στο Ρέμα της Πικροδάφνης που ανήκει στον Άγιο Δημήτριο του νομού Αττικής. Η λατινική του ονομασία είναι Fraxinus ornus. Ανήκει στην οικογένεια των Ιπποκαστανεώδων. Είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο με πλούσιο φύλλωμα και τα άνθη του έχουν χρώμα λευκό ή μωβ και είναι αρωματικά. Ακόμη, το ύψος του φτάνει μέχρι και τα 10 μέτρα. Επίσης, ο Φράξος είναι ένα μελισσοκομικό φυτό. Τέλος, έχει μικρές απαιτήσεις σε νερό και αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες και κάτω των -20 ◦C, καθώς είναι και ανθεκτικό στην ατμοσφαιρική ρύπανση. 

Photo by https://melissokomianet

Νεφέλη, Γιώργος, Γωγώ και Στέλιος (Στ1 & Στ2) 

ΧΑΡΟΥΠΙΑ

Η χαρουπιά είναι ένα αείφυλλο δέντρο και στη λατινική γλώσσα λέγεται Ceratonia siliqua. Ακόμη, ανήκει στην οικογένεια των Κυαμοειδών. Η καρποφορία του αρχίζει στο 6^ο ή 7^ο έτος. Επίσης, η ανθοφορία του διαρκεί από το Φθινόπωρο μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Σχετικά με τα χαρακτηριστικά της, τα φύλλα της είναι σκληρά και το ύψος της μπορεί να φτάσει έως και 13 μέτρα. Στην Ελλάδα από την χαρουπιά παράγεται χαρουπάλευρο και το ξύλο της χρησιμοποιείται σε ξύλινες διακοσμήσεις. 

https://www.memetro.gr/events/draseis/

Μάριος Β., Μάριος Δ., Άγγελος & Δήμητρα (Β1 & Β2)

Οι εκπαιδευτικοί:

Ε2:Α. Γκόλτσιου, Λ. Καψάλη

Τμήμα Ένταξης:Φ. Παπάζης